Zelfontplooiing noemt de wereld het. Alles uit je leven halen. God heeft hier ook een versie van en een woord voor: in de Bijbel heet dit ‘volheid’: het gaat je goed in alle aspecten van je leven. Het is wat Jezus ons belooft als we met Hem leven (Joh. 10:10). De meesten van ons streven naar volheid in ons eigen leven. Maar voor de Kerk lijkt deze volheid moeilijk te bereiken te zijn. Kerken lopen eerder leeg dan dat ze voller worden. We hebben de krachtige bijstand van de Heilige Geest nodig in de Gemeente om tot een gezamenlijke volheid van het Lichaam van Christus te komen.
Hoe bereiken we die volheid voor de kerk? In de Bijbel vinden we sleutels. Volheid heeft in de Bijbel een getal: 7. Dit getal wordt veelal symbolisch gebruikt in de zin van totaliteit of compleetheid; vaak verwijst het naar Gods volheid. Deze symboliek zien we terug in de uitdrukking ’de zevende maand’, die verband houdt met Gods feestkalender voor het Joodse volk, met in totaal zeven feesttijden (Lev. 23). De uitdrukking ‘zevende maand’ zal in dit boek volop genoemd gaan worden in relatie tot een geestelijk herstel in onze dagen. Het betreft een herstel op weg naar de volheid die God voor zijn Gemeente bestemd heeft.
Gods feestkalender met vier voorjaarsfeesten en drie najaarsfeesten vormt de kapstok waaraan God zijn verlossingsplan met de wereld heeft opgehangen en die Hij door Christus tot vervulling brengt (Kol. 2:16-17). In de Kerk zijn we bekend met feesten als Pasen en Pinksteren – voorjaarsfeesten die vallen in de Bijbelse eerste en derde maand. Over de zevende maand met de drie najaarsfeesten is veel minder bekend. Daarmee missen we iets van de geestelijke rijkdom, de volheid die God aan zijn Gemeente wil geven. Als groep vormen de drie najaarsfeesten – de Dag van bazuingeschal, de Verzoendag en het Loofhuttenfeest – een geestelijk herstelpatroon, net als dat geldt voor de vier voorjaarsfeesten. Waar uittocht kenmerkend is voor de voorjaarsfeesten (Israëls uittocht uit Egypte en onze eigen bevrijding uit de slavernij van de zonde), is intocht kenmerkend voor de najaarsfeesten (Israëls intocht in het Beloofde Land – een beeld van het Koninkrijk van God). Het gaat bij die intocht om het komen in de volheid van Gods beloften, niet alleen voor Israël maar ook voor de gelovige en de Gemeente.
Gods volheid voor de Gemeente
Op persoonlijk vlak vormt de beslissing om zich als discipel toe te wijden aan Jezus en zijn Koninkrijk een belangrijke stap richting de volheid van Gods Geest in het geloofsleven. Deze beslissing gaat verder dan slechts ‘ja’ zeggen tegen Gods reddende genade. Het is wandelen in de volheid van Gods Geest die ons doopt in het Lichaam van Christus en ons toerust tot de gezamenlijke volheid van Christus (Kor. 12:12-13; Ef. 4:10-16).
Op collectief vlak maakt een krachtige Kerk ruimte voor de geestelijke gaven en roeping van gelovigen die de volheid van Gods Geest met zich meebrengt. Als levende stenen behoren zij op de juiste wijze te functioneren tot opbouw van Gods Huis (1 Petr. 2:4-5). Maar vaak werpt de Kerk eerder barrières op. Ik geloof dat dit komt omdat het kerksysteem door de eeuwen heen nog voornamelijk is blijven hangen in de woestijn, in de uittocht, in plaats van de volheid van het beloofde land binnen te gaan. Ik geloof dat de Kerk door de eeuwen heen is blijven steken bij Pinksteren. Dat wil zeggen: bij het werk van de Geest in ons, die Gods wet in het hart schrijft en de gelovige helpt om Gods Woord te verstaan en zijn geboden te bewaren (Jer. 31:31-34; Joh. 14:21-24; 2 Kor. 3:3). Het in sommige zondagse erediensten voorlezen van de Tien Geboden benadrukt dit werk van de Geest in ons.
Maar er is meer voor ons. We hebben verlossing ontvangen (Pasen en Pinksteren, de eerste en derde maand). Nu wil God zijn Kerk brengen in de volheid van de zevende maand: de werking van Gods Geest op de Gemeente, waarmee het Evangelie van Gods Koninkrijk met kracht wordt verkondigd (Marc. 16:20; Joh. 14:12; 1 Kor. 2:4-5, 4:20). Deze verplaatsing van de Kerk richting de volheid van de zevende maand staat centraal in dit boek. En daarbij hoort ook een opbouw van Gods Huis, dat de volheid van Gods Geest kan gaan dragen.
Van verdeeldheid naar volheid
Individualistisch denken is een kenmerk van de cultuur van ons land. Helaas heeft het ook in de Kerk nog vaak de overhand, wat afbreuk doet aan de werking van Christus’ Lichaam (Ef. 4:11-16). Wanneer de juiste verbinding tussen de ledematen ontbreekt – wanneer de levende stenen van Gods Huis niet goed liggen of zelfs ontbreken – loopt zij het risico om mank te gaan. In zo’n situatie roept de profeet Haggai op om Gods Huis te gaan herbouwen, zodat God verheerlijkt wordt en er weer regens zullen gaan vallen (Hag. 1:4-10). Regen is hier een teken voor zegen en herstel.
In de groep van drie najaarsfeesten ligt een herstelpatroon verborgen van Gods volheid. In de Nederlandse Kerk is een sleutel voor dit herstel dat we een einde maken aan de verdeeldheid. Zoals Marcus 3:24-25 zegt: ‘als een koninkrijk tegen zichzelf verdeeld is, kan dat koninkrijk niet standhouden. En als een huis tegen zichzelf verdeeld is, kan dat huis niet standhouden.’ Verdeeldheid in de Kerk doet afbreuk aan zowel de opbouw van Gods Huis als aan het apostolische getuigenis van Gods Koninkrijk (Joh. 17:20-23); twee thema’s die ook terug gaan komen in de geestelijke achtergronden bij de najaarsfeesten.
Het tegenovergestelde is ook waar, namelijk dat ‘eenheid Gods heerlijkheid aantrekt en Gods heerlijkheid eenheid brengt’ (Joh. 17; Ef. 4). In 2005 ontving ik een visioen over deze vernieuwde zalving van Gods Geest op de Gemeente. Centraal daarin stond een aansporing om Gods Huis in onze woonplaatsen te herbouwen, in de vorm van het plaatselijke Lichaam van Christus. Dit visioen, dat regelmatig terug gaat komen in dit boek, stond aan de basis van een periode van zo’n vijftien jaar (2005-2020) waarin een herstelproces in de Kerk op gang is gekomen. Dit betrof een landelijk ontwikkelingsproces door twee voorloperbewegingen: een apostolische beweging van verzoening tussen denominaties en een profetische beweging van gebed en aanbidding. Daarmee zou de weg worden bereid voor de plaatselijke Kerk om vanaf 2020 handen en voeten te gaan geven aan eenheid in de woonplaats. Over dit herstel in de Kerk van Nederland wordt in dit boek verslag gedaan in het licht van de volheid van de zevende maand. De drie najaarsfeesten blijken de drie pijlers te zijn onder de aan te leggen weg van verdeeldheid naar volheid van Christus’ Lichaam.
Een nieuw begin in de Kerk
Ten aanzien van het beginnend herstel vanaf 2005 gaf God behalve herbouw nog een tweede wegwijzer mee, en dat was feest. Beide wegwijzers bleken bij elkaar te komen in de boodschap van de profeet Haggaï. Op de eenentwintigste dag van de zevende maand, dat is op de zevende dag van het Loofhuttenfeest, sprak hij over de komst van een nieuwe heerlijkheid in Gods Huis (Hag. 2:2-10). Die heerlijkheid is later inderdaad verschenen toen Jezus werd geboren. Hij is de nieuwe Tempel van God. In Hem kwam Gods volheid lichamelijk wonen (Joh. 1:14; Kol. 2:9). En net als Haggaï sprak ook Hij op de laatste en grote dag van het Loofhuttenfeest over de heerlijkheid van Gods Geest die Hij zou gaan doorgeven aan zijn ‘tweede’ Lichaam op aarde: de Gemeente van gelovige Joden en heidenen, waarmee volken aangeraakt zouden worden (Joh. 7:37-39; 17:20-23).
Voor onze tijd geloof ik dat de nieuwe heerlijkheid van Gods Geest – waar het visioen uit 2005 ook over ging – niet zozeer verband houdt met de vroege regen van Pinksteren, maar veeleer met de late regen van het Loofhuttenfeest dat eraan gaat komen (Zach. 14; Jak. 5:7-8). Dit zevende en laatste feest op Gods feestkalender staat in het teken van vreugde in Gods Koninkrijk en de eenheid tussen Israël en de volken, die samen voor Gods troon Hem aanbidden (Ex. 19:5; Joh. 17:20-21; Rom. 14:17, 15:8-13; Op. 7). God sprak een paar weken na het visioen van 2005 over zijn verlangen om ´met een volk – Jood en niet-Jood – op zijn berg te komen om voor Hem een feest te vieren´. Een paar jaar later werd duidelijk dat God op het Loofhuttenfeest doelde. Dit feest wijst heen naar het Koninkrijk van God dat op een dag als een berg de gehele aarde zal vullen (Jes. 2:2-3; Dan. 2:35; Zach. 14). Voor de Kerk heeft het reeds betekenis met het spreekwoordelijke opgaan naar Sion, dat de Hebreeënschrijver vergelijkt met Gods woonplaats (Hebr. 12:22). Daar op zijn heilige berg bouwt God zijn bedehuis voor alle volken en daarin wil Hij ook de vreemdelingen thuisbrengen (Jes. 56:3-8; Marc. 11.17). Ja, met dit opgaan naar Sion zal de Kerk een herbouw en gedaanteverandering ondergaan, zodat zij als één Bruidskerk in de woonplaats de glans en de heerlijkheid zal weerspiegelen van het hemelse Sion, de Bruidsstad van God (Op. 21:9-11).
Burgers van een rijk in de hemel
Wat betref het opgaan naar Sion, naar de hemelse Stad van God, is het verhelderend om te horen wat Jezus zei over het Koninkrijk van God. Toen Jezus naar de aarde kwam had Hij als missie om de mensen tot God te brengen (1 Petr. 3:18). Jezus werd door zijn hemelse Vader naar de aarde gezonden om mensen het Koninkrijk van God binnen te brengen. In de Bergrede zegt Jezus dat niet iedereen die Hem ´Heere, Heere´ noemt het Koninkrijk van de hemel zal binnengaan´ (Mat. 7:21). Tegen een godsdienstig leider als Nicodemus sprak Hij over de noodzaak tot wedergeboorte uit water en Geest (Joh. 3:5; Titus 3:5). Vlak voor zijn kruisiging verklaarde Hij tegenover de Romeinse stadhouder Pilatus dat zijn Koninkrijk niet van deze wereld is (Joh. 18:36). Gods koninkrijk zou van boven zijn en geheel anders dan het Rijk van de Romeinen; een koninkrijk van deze wereld, van hier beneden.
Paulus verklaart later aan de gelovigen te Filippi dat zij ´burgers zijn geworden van een rijk in de hemel´ (Fil. 3:20 NBG). Maar desondanks gebeurde in de vierde eeuw na Chr. het onvoorstelbare: De Kerk (Bruid) van Christus die het Koninkrijk van God in de hemel als thuis had, verviel tot staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk dat van hier beneden was, van deze wereld. In navolging van het Joodse volk dat vanaf 70 na Chr. de Romeinse verstrooiing inging, ging nu ook de Kerk op in het Rijk van de Romeinen. Gekoppeld áán, en in een twee-eenheid mét dit Romeinse Rijk ging de Kerk verder als Roomse Kerk en groeide uit tot wat we tegenwoordig nog kennen als het Rooms-Protestants kerksysteem.
De wortel van dit kerksysteem was lang niet meer dezelfde als waar Paulus op doelde toen hij sprak over geënt worden op de juiste boom, met de juiste wortel (Rom. 11:13-24). Dat zou ook blijken uit de vruchten die daaruit haar voortkwamen, en met name gericht waren tegen het Joodse volk en gelovigen die niet met het systeem meededen. De vraag vandaag de dag is of de Kerk de ogen wil openen voor haar positie (Ef. 1:18-23; Kol. 3:1-3). Nu het Joodse volk na een lange omweg vanuit de Romeinse verstrooiing aan het terugkeren is naar eigen land, is het ook de vraag aan de Kerk of zíj bereid is om ontworteld te worden van het Rooms-Protestants kerksysteem en geherhuisvest wil worden in Gods Rijk in de hemel, in Gods woonplaats op zijn heilige berg. Want dáár bouwt God Zijn Huis tot een bedehuis voor alle volken – voor gelovige Jood en niet-Jood – en naar dat model wil Jezus zijn Gemeente hier op aarde bouwen.
Woonplaats van Gods Geest
Een beeld van de Gemeente die Jezus bouwt tot een plek waar zijn Geest kan wonen, vinden we terug in de eerste vier hoofdstukken van Paulus’ brief aan de Efeziërs. Daarin komt een opbouw in de eenheid van de Gemeente naar voren, met achtereenvolgens een eenheid met Jezus (Ef. 1), eenheid met Israël (Ef. 2-3) en ten slotte ook eenheid binnen de Gemeente als geheel (Ef. 4). Een Kerk die volgens dit model gebouwd wordt op het fundament van apostolische en profetische gemeenteontwikkeling, mag erop vertrouwen dat God daarin zal komen wonen met Zijn Geest (Ef. 2:20-22).
Voor de Kerk van Nederland is de opbouw van de Gemeente voor een groot deel afhankelijk van een herstel van de eenheid met Israël, in de ‘ene nieuwe mens in Christus’ (Ef. 2:15). De relatie tussen Kerk en Israël is in de Kerkgeschiedenis op z’n zachts gezegd niet altijd vriendelijk geweest. De eerste scheuren hebben in de vierde eeuw na Christus geleid tot een definitieve breuk met Israël, nadat de Kerk verder ging als staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk. Ondanks dat Christus door zijn vergoten bloed de scheidingsmuur had opgeheven (Ef. 2:11-19), is de Kerk zelf een andere gaan opgetrokken. In theologisch opzicht is vervolgens scheefgroei ontstaan toen de Kerk een eigen ‘nieuw verbond’ creëerde (vervangingstheologie) en zich in toenemende mate beter voelde dan het Joodse volk; iets waar Paulus voor gewaarschuwd had (Rom. 11:17-22). Christelijk antisemitisme deed z’n intrede en een toenemend geestelijk verval werd in werking gezet. Tot op de dag van vandaag merken we de gevolgen van deze duistere erfenis die de Kerk met zich meedraagt.
Kerkvernieuwing
Er is echter reden tot hoop, als we kijken naar de kerkelijke vernieuwing die is ingezet aan het begin van de eenentwintigste eeuw. Naast het herstelpatroon van de zevende maand blijkt ook de structuur van gemeenteopbouw van Efeziërs 1-4 model te staan voor een beginnend herstel in de Kerk tussen pakweg 2005 en 2020. Dit boek laat zien hoe God met zijn Kerk een weg is ingeslagen richting geestelijk herstel: een weg naar de herbouw van Gods Huis, zodat het de volheid van Gods Geest kan dragen en daarmee ook weer een duidelijk apostolische getuigenis krijgt. De focus ligt daarbij op de actualiteit van Gods apostolisch en profetisch handelen in de Kerk, nadat eerst een Bijbels fundament is gelegd voor de ontwikkeling van de Kerk zoals we die in deze tijd zien gebeuren. Met name vanuit theologische kringen horen we steeds vaker het geluid dat we terug moeten keren naar de Joodse wortels van ons christelijk geloof. Het eerste deel van dit boek sluit hierbij aan en onderbouwt deze geestelijke terugkeer vanuit Gods Woord. Het leidende principe daarbij is dat de juiste wortel ook de juiste boom voortbrengt. Een terugkeer van de Kerk naar de juiste wortel zal haar weer terugbrengen in de volheid van Gods verbondsbeloften.
In het tweede deel ligt de aandacht met name bij een apostolische gemeenteontwikkeling zoals die de afgelopen tien à vijftien jaar te zien was op landelijk niveau. Het zal de rode draad van Gods handelen met de Kerk van Nederland zichtbaar maken, op weg naar kerkelijke eenheid die is voorbereid door verschillende kerkgenootschappen en parakerkelijke organisaties. Dit resulteerde in een verbondsvernieuwing in 2019 door een kleine veertigtal kerk- en geloofsgemeenschappen. Zo maakt het landelijk herstelproces ruimte voor de plaatselijke Kerk om op haar beurt te gaan bouwen aan de eenheid van Gods Huis in de woonplaats.
Het proces van apostolische gemeenteontwikkeling bleek in de praktijk hand in hand te gaan met profetie. In het derde deel zal de nadruk liggen op het profetische licht dat geschenen heeft op Gods herstelproces. Daarin ligt ook de reden dat ik dit boek geschreven heb. Ik zal beschrijven hoe God tot mij sprak, met daarna een overzicht van het profetische woord dat ik parallel aan het herstelproces in de Kerk ontving. Daarbij bleek het profetische woord veelal betrekking te hebben op het snijvlak van heden en toekomst. Net als bij profetie in de Bijbel gaat het bij deze profetie soms over het heden, maar werpt de profetie vanuit het heden soms ook een blik op de toekomst.
Perspectief voor de plaatselijke Kerk
Dit boek beschrijft Gods actuele handelen in de Kerk van Nederland. Het is profetisch te noemen in de zin dat het verkondigt wat God begonnen is te doen en wat Hij ook zal afmaken. Er is daarom hoop voor de plaatselijke Kerk: in onze dagen zal deze handen en voeten gaan geven aan Gods plannen en voortbouwen op de weg die de landelijke Kerk is ingeslagen. Met de twee genoemde voorloperbewegingen – de (apostolische) verzoeningsbeweging en de (profetische) beweging van gebed en aanbidding – is een eerste aanzet gegeven tot het leggen van een fundament in de woonplaats. Als daarop voortgebouwd wordt, zullen we prachtige dingen zien. Want er is een volheid van de Geest weggelegd voor de Kerk die bereid is terug te keren tot Gods blauwdruk voor zijn Gemeente (Ef. 4:10-16).
In deze tijd van toenemende kerkverlating is het Gods verlangen om een geheiligd ‘overblijfsel’ op te wekken om Gods Huis te gaan herbouwen, zodat het een nieuwe zalving van Gods Geest kan gaan dragen. In de tijd van Ezra werd Gods huis met ijver en toewijding herbouwd. We lezen dat het overblijfsel van de Israëlieten zich bij het aanbreken van de zevende maand verzamelde als één man (Ezra 3:1). Wat een effect zal het hebben als het plaatselijke Lichaam van Christus zich net zo inzet!
De boodschap in dit boek is daarom bedoeld voor de gehele Gemeente; voor allen die willen meebouwen aan de visie van haar Bouwmeester, in het bijzonder voor hen die leiding geven aan de (plaatselijke) Kerk. Het gaat daarbij niet alleen over kerkleiders, predikanten, voorgangers, maar ook over allen die verlangen naar geestelijke vernieuwing en hun leven hebben toegewijd aan het Hoofd van de Kerk. Een sterke verantwoordelijkheid is hierbij weggelegd voor hen die geroepen zijn om Gods Gemeente te leiden op wegen richting de volheid in Gods Koninkrijk. Mijn gebed is dan ook dat dit boek tot zegen zal zijn van de plaatselijke Kerk – de Kerk die nu aan de beurt is om Gods Huis te gaan herbouwen, zodat God zijn Huis kan vullen met een nieuwe heerlijkheid van Zijn Geest (Hag. 1:8).
